Becikowe – warunek pozostawania pod opieką medyczną – stanowisko TK

Jednym z przejawów opieki Państwa nad rodziną jest przyznanie pomocy finansowej w przypadku urodzenia się dziecka. Tzw. becikowe wypłacane jest z tytułu urodzenia się żywego dziecka w kwocie 1.000 zł.

Wniosek o becikowe można złożyć w każdej gminie (wystarczy zapytać, która instytucja przyjmuje wnioski). Wniosek jest dostępny w internecie, więc wystarczy go pobrać i wypełnić oraz złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka.

Uprawnieni do uzyskania becikowego są:

– rodzic nowo narodzonego dziecka;

– opiekun prawny dziecka;

– opiekun faktyczny dziecka,

którzy spełniają określone warunki. Te warunki to zamieszkanie w Polsce i posiadanie obywatelstwa polskiego. Natomiast cudzoziemiec mieszkający w Polsce powinien posiadać obywatelstwo innego państwa Unii Europejskiej, względnie obywatelstwo państwa spoza UE (w przypadku gdy jego państwo podpisało z Polską umowę o zabezpieczeniu społecznym, w której przewidziano prawo do becikowego w Polsce), zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, zezwolenie na pobyt czasowy w związku z pracą w zawodzie, który wymaga wysokich kwalifikacji, zezwolenie na pobyt czasowy i inne warunki.

Rodzina starająca się o świadczenie musi także wykazać, że dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 1 922 zł netto, a matka dziecka, od co najmniej 10 tygodnia ciąży do porodu, była pod opieką medyczną.

Wspomniany wyżej warunek dotyczący pozostawania pod opieką medyczną został uznany przez TK za zgodny z ustawą zasadniczą. Wyrok w tej sprawie został wydany w dniu 22 listopada br. (sprawa sygn. SK 2/16).

Jednakże Trybunał zaznaczył, iż przepis ten nie może być interpretowany zbyt dosłownie, a organy powinny wziąć pod uwagę subiektywne przyczyny, które przeszkodziły kobiecie w ciąży zgłosić się do lekarza przed końcem wyznaczonego w ustawie terminu. Według Trybunału przepis powinien motywować kobiety do szybszego poddawania się pod opiekę lekarską oraz wspomagać rodziny. Wskazano także, że możliwe jest przyznanie zapomogi kobiecie, która bez własnej winy nie spełniła warunku.

Skarga w tej sprawie została złożona przez adwokata Pawła Kowalczyka i dotyczyła art. 15b ust. 5 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1518). Adwokat podał przykład swojej żony (która jest matką siódemki dzieci) i wskazał, że Państwo zgodnie z art. 71 Konstytucji RP powinno wspomagać rodziny wielodzietne i udzielać odpowiedniej pomocy. Adwokat podniósł, że w grę wchodzi przede wszystkim dobro rodziny i matka dziecka powinna otrzymać szczególną opiekę zarówno przed i po urodzeniu dziecka.

Autor skargi wnosił o uwzględnienie subiektywnych powodów, dla których matka dziecka nie mogła zgłosić się do lekarza w terminie. W przeciwnym wypadku (tj. przy rozpatrywaniu tylko elementu obiektywnego, czyli zgłoszenia kobiety w odpowiednim terminie do opieki lekarskiej) doszłoby do naruszenia konstytucyjnej zasady równości.

Według wnoszącego skargę satysfakcjonujący jest fakt uznania, że przepisu nie można stosować w sposób mechaniczny. Jest to pomocne dla sądów administracyjnych i organów samorządowych decydujących w tego typu sprawach, które będą mogły szukać przyczyny zawinionej lub nie.

WW.