Jednostki zainteresowania publicznego – reforma audytu 2016

Warto pamiętać, że już dnia 17 czerwca 2016 r. w życie weszły przepisy unijnego rozporządzenia, które zmienia rynek audytu jednostek zainteresowania publicznego (JZP). Zmianie uległy zasady dotyczące audytu oraz kontroli jakości badania sprawozdań finansowych jednostek zainteresowania publicznego.

Jednostki zainteresowania publicznego wskazane zostały w art. 2 pkt. 4) Ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (tekst jedno. Dz. U. z 2015 r. poz. 1011).

Zgodnie z tym przepisem przez jednostki zainteresowania publicznego rozumie się: a) mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym państwa Unii Europejskiej, z wyłączeniem jednostek samorządu terytorialnego, b) banki krajowe, oddziały instytucji kredytowych i oddziały banków zagranicznych – w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz.U. z 2015 r. poz. 128, 559 i 978), c) spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe – w rozumieniu ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1450 oraz z 2015 r. poz. 978), d) zakłady ubezpieczeń i główne oddziały zakładów ubezpieczeń oraz zakłady reasekuracji – w rozumieniu ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. poz. 1844), e) krajowe instytucje pieniądza elektronicznego, oddziały unijnych instytucji pieniądza elektronicznego i oddziały zagranicznych instytucji pieniądza elektronicznego – w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz.U. z 2014 r. poz. 873 i 1916), f) otwarte fundusze emerytalne oraz powszechne towarzystwa emerytalne – w rozumieniu ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2013 r. poz. 989 z późn. zm.), g) fundusze inwestycyjne otwarte, specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte oraz publiczne fundusze inwestycyjne zamknięte, których certyfikaty inwestycyjne zostały objęte lub nabyte w drodze oferty publicznej lub wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu – w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. z 2014 r. poz. 157, z późn. zm), h) podmioty prowadzące działalność maklerską z wyłączeniem podmiotów prowadzących działalność wyłącznie w zakresie przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych lub w zakresie doradztwa inwestycyjnego – w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2014 r. poz. 94 z późn. zm.).  Jednostki zainteresowania publicznego obejmują zatem głównie jednostki z sektora finansowego oraz emitentów papierów wartościowych.

Rozporządzenie wprowadza m.in. listę usług zakazanych, których audytor nie będzie mógł świadczyć na rzecz badanej jednostki (np. usługi podatkowe dotyczące przygotowywania formularzy podatkowych). Dodatkowo pojawił się obowiązek rotacji firmy audytorskiej co 10 lat. Ponadto przepisy wzbogacają sprawozdanie z badania o nowe elementy.

Wprowadzone przepisy znajdą zastosowanie do badań sprawozdań finansowych jednostek zainteresowania publicznego za lata obrotowe zaczynające się po 17 czerwca 2016 roku.

Natomiast nowe elementy sprawozdania z badania to m.in. przedstawienie opisu najbardziej znaczących rodzajów ryzyka istotnego zniekształcenia łącznie z podsumowaniem reakcji biegłego rewidenta na te rodzaje ryzyka.

Istotne jest, że Krajowa Izba Biegłych Rewidentów przygotowała komunikat mający podpowiadać od kiedy i w jakim zakresie należy stosować nowe przepisy.

W zakresie systemu kontroli jakości badań do zmian zalicza się wprowadzenie odpowiedzialności za kontrolę nad badaniami JZP Komisji Nadzoru Audytowego (wcześniej odpowiedzialny był KIBR).  W Komisji tej nie będą mogły znaleźć się osoby związane z biznesem audytorskim. Z kolei przedstawicieli do niej rekomendować będą KIBR i GPW.

Rozporządzenie zakłada również możliwość nakładania przez KNA na firmy audytorskie i biegłych rewidentów kar finansowych po wykryciu nieprawidłowości w badaniach JZP. Jednakże w przepisach brak jest określenia wysokości kary czy procedur jej nakładania.

Ważny jest także fakt, ze firma audytorska ma możliwość kontynuacji badania sprawozdań finansowych danej jednostki tylko przez 10 lat. Po upływie tego czasu ta sama firma bądź jej współpracownicy nie będą mogli się podjąć badania danej jednostki w okresie kolejnych czterech lat. Obowiązek rotacji jest uzależniony od tego, kiedy był pierwszy rok finansowy, który był objęty badaniem przez daną firmę audytorską.

WW.