Nielegalny pobór energii elektrycznej – orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w zakresie zbiegu sankcji karnej i cywilnej

W dniu dzisiejszym tj. 21 października 2014 r. Trybunał Konstytucyjny (sygn. P 50/13) zajął się kwestią zgodności z Konstytucją możliwości jednoczesnego stosowania wobec tej samej osoby fizycznej, za ten sam czyn polegający na nielegalnym poborze energii elektrycznej odpowiedzialności karnej za przestępstwo kradzieży energii z art. 278 § 5 ustawy – Kodeks karny oraz opłaty przewidzianej w art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo energetyczną.

Opłata, o której mowa powyżej wynika z treści art. 57 ust. 1 pkt. 1) Prawa energetycznego, który stanowi, że – „W razie nielegalnego pobierania paliw lub energii, przedsiębiorstwo energetyczne może: 1) pobierać od odbiorcy, a w przypadku, gdy pobór paliw lub energii nastąpił bez zawarcia umowy, może pobierać od osoby lub osób nielegalnie pobierających paliwa lub energię opłatę w wysokości określonej w taryfie (…)”.

Jak wynika z Komunikatu ze strony Trybunału – tekst dostępny TUTAJ – Trybunał uznał, że możliwe jest jednoczesne stosowanie obu tych rodzajów sankcji, wskazując, że opłata z art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo energetyczne jest środkiem prawnym z dziedziny prawa cywilnego i jest traktowana przez ustawodawcę jako alternatywna w stosunku do zasad ogólnych metoda dochodzenia odszkodowania za nielegalny pobór energii. Nadto opłata ta pełnić ma różnego typu funkcje w tym kompensacyjną, prewencyjną, a nawet uzupełniająco – ze względu na wysokość tejże opłaty – represyjną przy czym pozostaje jednak w dalszym ciągu środkiem prawnym z zakresu prawa cywilnego. Sankcja z Kodeksu karnego pozostaje natomiast sankcją innego zupełnie typu.

Podsumowując; Trybunał uznał, że „kumulacja stosowania wobec tej samej osoby za ten sam czyn opłaty z art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo energetyczne i odpowiedzialności karnej za przestępstwo kradzieży energii z art. 278 § 5 ustawy – Kodeks karny nie prowadzi do naruszenia zasady ne bis in idem, wynikającej z art. 2 konstytucji. Opłata z art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo energetyczne jest bowiem środkiem prawnym z dziedziny prawa cywilnego, w przeciwieństwie do odpowiedzialności karnej za przestępstwo z art. 278 § 5 ustawy – Kodeks karny. Jednocześnie sąd ma możliwość uwzględnienia w odpowiednim zakresie w ramach zasad i dyrektyw wymiaru kary przy wyborze środka prawnokarnej reakcji za popełnione przestępstwo z art. 278 § 5 ustawy – Kodeks karny faktu obciążenia sprawcy opłatą z art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo energetyczne, jeżeli opłata ta realizowała również funkcję represyjną.

Przedsiębiorstwo energetyczne może zatem pobierać przedmiotową opłatę, natomiast sąd karny wydając wyrok skazujący winien wziąć tę okoliczność pod uwagę.

GM.