Strona główna Podatki Umowa franczyzowa – opodatkowania franchisingu – zasady główne

Umowa franczyzowa – opodatkowania franchisingu – zasady główne

4129
PODZIEL SIĘ

Wśród opcji prowadzenia własnej działalności gospodarczej, popularność zdobywa tzw. franchising. Firmy franczyzowe spotykamy na każdym kroku, są to między innymi popularne sieci odzieżowe, hipermarkety działające pod jedną marką, markowe salony optyczne, sklepy AGD, czy też instytucje bankowe zrzeszone pod szyldem jednej firmy. Ten sposób prowadzenia przedsiębiorstwa jest od lat znany na całym świecie, a Polsce popularność zaczął zdobywać na początku lat 90., w związku z transformacją systemu. Od tamtej pory, wielu przedsiębiorców zdecydowało się na prowadzenie biznesu w tej formie. Decydując się na franchising, przedsiębiorca może zminimalizować ryzyko niepowodzenia swojego biznesu. Co więcej, znana i lubiana marka ma już grono swoich wiernych odbiorców, dlatego znacznie łatwiej można przyciągnąć rzesze klientów niż w przypadku budowy własnej marki od początku.

Umowa franczyzowa (franchising) – co to takiego?

Franchising jest to taka forma prowadzenia działalności gospodarczej, która na podstawie tzw. umowy franczyzy pozwala franczyzobiorcy prowadzić własną działalność gospodarczą, ale pod szyldem cudzej marki. Franczyzodawca jest zobowiązany do przekazania franczyzobiorcy niezbędnych informacji do prowadzenia danego typu przedsiębiorstwa, tzw. know how. Obejmuje ono np. procesy technologiczne produkcji, przyjęty model systemu zarządzania w firmie bądź pakiet szkoleń, jakim podlegają pracownicy. W zamian za dostęp do tej wiedzy, oraz możliwość korzystania ze znanej i lubianej marki, franczyzobiorca musi uiszczać na rzecz franczyzodawcy specjalne opłaty, określone w umowie franczyzowej. Po ich uiszczeniu franczyzobiorca może już swobodnie korzystać ze znaków handlowych i towarowych, elementów wystroju wnętrz charakterystycznych dla sieci franczyzodawcy, czy też ubioru personelu. Warto wspomnieć, iż w polskim systemie prawnym franczyza nie doczekała się odrębnych uregulowań, należy do tzw. katalogu umów nienazwanych, których zawieranie regulują postanowienia Kodeksu Cywilnego.

Umowa franczyzowa – jakie są aspekty finansowe franchisingu?

Działalność franczyzowa wiąże się z wystąpieniem konkretnych zobowiązań finansowych. Franczyzobiorca musi ponieść koszty uzyskania dostępu do sieci, opłaty wstępne, sfinansować początkowe nakłady inwestycyjne (np. budynki, sprzęt, wyposażenie) oraz ponosić bieżące opłaty związane z prowadzeniem działalności franczyzowej. Franczyzodawca zaś napotyka w tym zakresie pewne problematyczne kwestie natury rachunkowej i podatkowej, które wymagają dalszego wyjaśnienia. Istnieje również wariant, w którym franczyzodawca udziela franczyzobiorcy kredytu, który pozwala na pokrycie początkowych kosztów inwestycyjnych, związanych z urządzeniem miejsca.

Do kosztów ponoszonych przez franczyzobiorcę należą:

  • Wstępna opłata franczyzowa – jej zadaniem jest pokrycie kosztów, jakie franczyzodawca ponosi w związku z utworzeniem oraz sprzedażą pakietu franczyzowego, jej wysokość może się znacznie różnić w przypadku różnych przedsiębiorstw, może również być uzależniona od czasu obowiązywania umowy franczyzowej.
  • Bieżąca opłata franczyzowa – jest to stała opłata, pobierana przez franczyzodawcę. Uwzględnia ona koszty związane z korzystaniem z pakietu know-how oraz szeroko rozumianego wsparcia, jakie franczyzodawca udziela franczyzobiorcy w trakcie trwania umowy. Popularnie spotyka się sposób jej obliczania, jako procent od wartości sprzedaży, jaką uda się wypracować franczyzobiorcy.
  • Środki wpłacane na tzw. wspólny fundusz  marketingowy – tutaj strony mają swobodę określenia, jaki procent wydatków zostanie pokryty przez franczyzodawcę, a jaki przez franczyzobiorcę. Środki te służą do prowadzenia szeroko zakrojonych działań promocyjnych i marketingowych, wpływających korzystnie na znajomość marki i służących w ten sposób zarówno franczyzodawcy, jak i franczyzobiorcy.

Umowa franczyzowa – jak wygląda rozliczenie podatku dochodowego?

Umowa franczyzy w zakresie opodatkowania podatkiem dochodowym podlega takim samym uregulowaniom, jak każda osoba fizyczna czy prawna. Istotną kwestią jest jednak wyszczególnienie, jakie opłaty związane z prowadzeniem franczyzy mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w podatkach dochodowych.

  • Opłaty związane z zawarciem umowy franczyzy, przystąpieniem franczyzobiorcy do sieci – jednorazowy koszt w dacie poniesienia.
  • Opłaty za korzystanie z tajemnic handlowych i know-how pracodawcy – wartości niematerialne i prawne – kosztem jest (tak jak w przypadku licencji) cena ich nabycia lub odpisy amortyzacyjne z tytułu zużycia (jeśli przedsiębiorca prowadzi ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych).
  • Opłaty na fundusz marketingowy – aby zaliczyć te wydatki do kosztów, trzeba wykazać powiązanie danego wydatku z uzyskanym przychodem, a więc uzasadnić poniesienie takiego kosztu.

Jeżeli podatnik prowadzi pełną księgowość, wtedy stosuje tzw. metodę memoriałową. Dzieli wtedy koszty na bezpośrednie, pośrednie i inne. Koszty bezpośrednie są księgowane wtedy w momencie uzyskania przychodów, zaś pośrednie są księgowane w dniu poniesienia kosztu, mogą również zostać rozliczone w czasie. W przypadku, jeśli podatnik prowadzi księgę przychodów i rozchodów, oprócz metody memoriałowej może zastosować także tzw. metodę uproszczoną. Wtedy opłata zawsze jest księgowana na dzień wystawienia faktury, bez względu na rodzaj danego kosztu.

Umowa franczyzy a podatek VAT

Umowa franczyzy jest traktowana jako umowa obejmująca usługę udzielenia licencji i z tego względu podlega opodatkowaniu VAT. Opodatkowaniu VAT podlegają zarówno udostępnienie know-how, jak i pozwolenie na korzystanie ze znaków towarowych. Jeżeli podmiot wykonuje czynności opodatkowane i zwolnione, wtedy może ubiegać się o obniżenie kwoty podatku należnego (proporcjonalnie do wykonanej sprzedaży opodatkowanej) o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur zakupowych. Jeżeli jednak franczyzobiorca świadczy usługi np. w zakresie ochrony zdrowia albo edukacji, które automatycznie są zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT, wtedy podatnik nie może się ubiegać o obniżenie kwoty podatku należnego. Tym samym, podatek naliczony z faktur zakupowych staje się jednym z kosztów ponoszonych przez podatnika, zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów.

Umowa franczyzy – podsumowanie

Rozważając aspekty podatkowe franchisingu, trzeba zwrócić uwagę na fakt, iż taka forma prowadzenia działalności zawiera w sobie różne typy transakcji. Ze względu na złożoność umowy franczyzy, opodatkowanie podlega zasadom podobnym do opodatkowania umowy licencji, ale także ogólnym zasadom opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej, sprzedaży, importu bądź eksportu towarów i usług. Warto ustalić z franczyzodawcą częstotliwość uiszczania opłat franczyzowych, gdyż ma to istotne znaczenie, jeśli chodzi o kwestie rozliczeń, a w konsekwencji opłacalność franchisingu.

PW.