Jak ustalić kwotę do podziału w spółce z o.o.?

Wielkimi krokami zbliża się koniec czerwca a zatem czas do którego winny się odbyć zwyczajne zgromadzenia wspólników spółek, w tym spółek z o.o. Dobrze jeśli spółka w poprzednim roku obrotowym miała dobre wyniki finansowe. Wtedy pojawić się może ważne pytanie o kwotę do podziału w spółce z o.o. czyli jaką kwotę tytułem dywidendy (udziału w zysku) można przeznaczyć dla udziałowców.

Jakie przepisy regulują kwotę do podziału w spółce z o.o.

Kwota do podziału czyli jak obliczyć dywidendę w spółce z o.o., o tym mówi art. 192 Kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z tym przepisem:

„Kwota przeznaczona do podziału między wspólników nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału. Kwotę tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, udziały własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe”.

W świetle tego przepisu nawet jeśli spółka uzyskała w poprzednim roku obrotowym zysk to niekoniecznie kwota do podziału w takiej spółce z o.o. musi być wysoka, w skrajnym przypadku może nawet w ogóle nie wystąpić.

Z drugiej strony wyobrazić sobie można sytuację, w  której w wyniku dokonania przeliczeń zgodnie z powołanym przepisem, pomimo braku zysku za poprzedni rok obrotowy mimo wszystko możliwe będzie dokonanie wypłaty zysku zakumulowanego za poprzednie lata obrotowe.

Co się odlicza przy ustalaniu kwoty do podziału w spółce z o.o.

Zsumowana wartość zysków z poprzedniego roku obrotowego oraz zysków niepodzielonych pomiędzy wspólników za poprzednie lata obrotowe powinna być pomniejszona o niepokryte straty, udziały własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe.

Niepokryte straty

Zgodnie z poglądami doktryny prawa „Przez niepokryte straty art. 192 KSH rozumie zarówno niepokrytą stratę za ostatni rok obrotowy (ujemna kwota w pozycji pasywów bilansu w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy „A.VI Zysk (strata) za ostatni rok obrotowy”, w zakresie, w jakim nie została pokryta do momentu uchwalenia wypłaty), jak i niepokryte straty z lat ubiegłych [ujemne kwoty w pozycji pasywów bilansu „A.V Zysk (strata) z lat ubiegłych”]” – za Art. 192 Spółka z o.o. Nowacki 2018, wyd. 1.

Wynika stąd, że ustalając kwotę do podziału w spółce z o.o. trzeba ustalić ogólną wartość strat spółki, które nie zostały dotychczas pokryte. Pokrycie strat za poszczególne lata może nastąpić w różny sposób, np. z obniżenia kapitału zakładowego, czy w wyniku rozliczenia z innych kapitałów spółki.

Jeśli jednak ta ujemna wartość nie została pokryta tj. widnieje w pasywach spółki, wówczas kwota ta musi zostać uwzględniona w dokonywanych przeliczeniach, tak aby kwota do podziału w spółce z o.o. została obliczona poprawnie.

Udziały własne 

Chodzi tutaj zasadniczo o wartość udziałów własnych spółki, które zostały nabyte przez spółkę w celu ich umorzenia.

Komentatorzy wskazują przy tym że wartość przypisana do ww. udziałów własnych jest uwzględniana przy kalkulacji dywidendy podlegającej wypłacie, o ile nabycie tych udziałów nastąpiło do dnia podjęcia uchwały sprawie podziału zysku.

Z komentarza: „Wyjaśnienia wymaga, dlaczego udziały własne podlegają odliczeniu według stanu na moment dokonywania kalkulacji sumy bilansowej, a nie według stanu na dzień bilansowy sprawozdania finansowego za ostatni rok obrotowy. Nabycie udziałów własnych przez spółkę jest bowiem traktowane jako wypłata na rzecz wspólników w ramach stosunku spółki, a skoro tak, to właściwym porównaniem byłoby odwołanie się do uwzględnienia w kalkulacji sumy dywidendowej także rozporządzeń dotyczących pozycji kapitałów własnych, np. pokrycia straty czy podziału zysku w trakcie trwającego roku obrotowego. Również takie zmiany w kapitałach własnych są uwzględniane w kalkulacji sumy dywidendowej mimo że miały miejsce w trakcie trwającego roku obrotowego. Wzięcie za podstawę sprawozdania finansowego za rok obrotowy oznacza więc jedynie nieuwzględnianie wyniku trwającego roku obrotowego” (j.w.).

Kwoty, które zgodnie z umową spółki powinny być przekazane na kapitał zapasowy lub kapitały rezerwowe

Obecnie w przepisach dotyczących spółek z o.o. brak jest regulacji, która wprowadzałaby oblig przekazywania na kapitał zapasowy lub na kapitał zapasowy określonej kwoty z zysku osiągniętego przez spółkę w poprzednim roku obrotowym.

Inaczej jest np. w spółce akcyjnej, gdzie zgodnie z art. 396 § 1 K.s.h. „Na pokrycie straty należy utworzyć kapitał zapasowy, do którego przelewa się co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy, dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego”.

Umowa spółki może jednak przewidywać obowiązkowe przekazanie określonych kwot na podane kapitały, również w określonym celu.

Wprowadzenie do umowy spółki tego typu zapisów prowadzi do tego, że ww. wartości nie mogą zostać uwzględnione przy kalkulacji kwoty do podziału w spółce z o.o.

Podsumowanie

Podsumowując ustalenie kwoty do podziału w spółce z o.o. wymaga w szczególności analizy sprawozdania finansowego spółki za poprzednie lata obrotowe oraz umowy spółki.

Dodatkowo należy uwzględnić także inne kwestie w tym m.in. wypłaconą już w trakcie roku obrotowego zaliczkę na poczet zysku.

Pamiętać także należy o kwestiach podatkowych tj. o tym że w większości przypadków spółka wypłacająca dywidendę zobligowana będzie jako płatnik podatku dochodowego do obliczenia podatku, pobrania podatku i odprowadzenia go na rachunek właściwego organu podatkowego.

Stan prawny na dzień 26 kwietnia 2018 r.

Małgorzata Gach, radca prawny i doradca podatkowy, kancelaria prawna GACH MIZIŃSKA w Krakowie

Masz pytania związane z tematem artykułu, bądź chcesz skonsultować swój problem prawny z zakresu prawa lub podatków?