Strona główna Aktualności Spółka jawna: Rozwiązanie spółki jawnej – kilka spraw

Spółka jawna: Rozwiązanie spółki jawnej – kilka spraw

16 lipca 2019

1374

Kontynuując temat spółki jawnej artykuł omawia ustawowe przyczyny uzasadniające rozwiązanie spółki jawnej.

Jakie przyczyny uzasadniają rozwiązanie spółki jawnej?

Zgodnie z dyspozycją art. 58 par. 1 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.) rozwiązanie spółki jawnej powodują:

1) przyczyny przewidziane w umowie spółki,

2) jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,

3) ogłoszenie upadłości spółki,

4) śmierć wspólnika lub ogłoszenie upadłości wspólnika,

5) wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub jego wierzyciela,

6) prawomocne orzeczenie sądu.

W wyroku z dnia 8 czerwca 2017 r. w sprawie o sygn. II FSK 207/15 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził: „W piśmiennictwie (…) wskazuje się, że w art. 58 mowa jest nie tyle o rozwiązaniu spółki, ile o przyczynach powodujących wszczęcie postępowania likwidacyjnego, a w konsekwencji – rozwiązanie spółki”.

Jakie mogą być przyczyny rozwiązania umowy spółki jawnej przewidziane w jej umowie?

Przyczyną rozwiązania umowy spółki może być np. upływ czasu, na jaki została zawarta umowa spółki lub nadejście zdarzenia wskazanego w umowie spółki.

Przykładowe zapisy w umowach spółek:

Spółka zostaje zawiązana na okres 3 lat.
Spółka zostaje zawiązana na czas określony tj., do czasu zakończenia ……. .

Na podstawie art. 59 K.s.h. może mieć miejsce przedłużenie umowy spółki jawnej na czas nieoznaczony. Tak będzie, w przypadku, gdy pomimo istnienia przyczyn rozwiązania, przewidzianych w umowie, prowadzi ona swoją działalność za zgodą wszystkich wspólników.

Czy jest możliwe rozwiązanie spółki jawnej w wyniku zgodnej uchwały wspólników?

W myśl art. 9 K.s.h. zmiana postanowień umowy spółki wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej. Do zmiany postanowień umowy spółki należy zgodna uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki jawnej bez przeprowadzania likwidacji (forma pisemna). Skutek prawny niniejszej uchwały następuje od dnia jej podjęcia. Podjęcie tej uchwały nie powoduje od razu rozwiązania spółki, ponieważ następuje ono z chwilą wykreślenia jej z Krajowego Rejestru Sądowego (art. 84 par. 2 K.s.h.).

„To, że spółka zostanie rozwiązana w inny sposób niż przez likwidację, nie grozi jej wierzycielom utratą szansy na zaspokojenie swoich wierzytelności. Pomimo ustania bytu prawnego spółki, jej wspólnicy nadal ponoszą odpowiedzialność za jej długi”- podkreśla Ministerstwo Przedsiębiorczości [1].

Czy zawsze rozwiązanie spółki jawnej nastąpi w wyniku śmierci jej wspólnika?

Śmierć wspólnika w spółce jawnej nie zawsze powoduje rozwiązanie spółki. Tak będzie wtedy, gdy w umowie spółki została uregulowana kwestia wstąpienia w miejsce zmarłego wspólnika jego spadkobierców lub wspólnicy podjęli w tej sprawie stosowną uchwałę (art. 64 par. 1 K.s.h.).

Jeżeli w spółce jawnej było dwóch wspólników, a w umowie spółki nie została uregulowana kwestia wejścia do spółki spadkobierców zmarłego wspólnika, wtedy po śmierci wspólnika spółka rozwiązuje się.

Sprawdź:

Spółka jawna: Śmierć wspólnika spółki jawnej

Kiedy rozwiązanie spółki jawnej następuje w wyniku upadłości spółki lub upadłości wspólnika?

Rozwiązanie spółki jawnej może nastąpić poprzez ogłoszenie upadłości spółki lub upadłości wspólnika. W tym przypadku właściwy jest art. 10 prawa upadłościowego (p.u.) [2]. Ustawodawca podaje w nim, że upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Niezależnie od ogłoszenia upadłości spółki z art. 5 ust. 2 pkt 2 p.u., zdolność upadłościową mają również wspólnicy osobowych spółek handlowych, ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem. Powyższe oznacza, że upadłość spółki jawnej nie jest tożsama z upadłością jej wspólnika.

Kiedy rozwiązanie spółki jawnej następuje w wyniku wypowiedzenia umowy spółki jawnej przez wspólnika lub jego wierzyciela?

Z dyspozycji art. 61 par. 1 K.s.h. wynika, że jeżeli umowa spółki została zawarta na czas nieoznaczony wtedy wspólnik może ją wypowiedzieć na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego. Spółka jawna nie może być spółką jednoosobową, stąd też „(…) dalsze istnienie spółki jest możliwe tylko w spółce jawnej z udziałem co najmniej trzech wspólników” [3].

Zgodnie z treścią art. 62 par. 1-2 K.s.h. w czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika może uzyskać zajęcie praw przysługujących wspólnikowi z tytułu jego udziału w spółce. Będą to prawa majątkowe, czyli takie którymi wspólnik może rozporządzać, np. wypłata zysku osiągniętego w danym roku obrotowym, wypłata odsetek od udziału kapitałowego. Wierzyciel wspólnika może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego, nawet gdy umowa spółki była zawarta na czas oznaczony.

Na temat wypowiedzenia umowy spółki jawnej przez wspólnika lub jego wierzyciela pisaliśmy w artykułach:

Kiedy ma miejsce rozwiązanie spółki jawnej na mocy prawomocnego orzeczenia sądu?

Zgodnie z art. 63 par. 1 i 3 K.s.h. każdy wspólnik może z ważnych powodów żądać rozwiązania spółki przez sąd. Co istotne powyższego uprawnienia nie można wyłączyć w umowie spółki – postanowienie tego typu byłoby nieważne.

Ważnymi powodami, które uzasadniają rozwiązanie spółki jawnej przez sąd będzie przykładowo brak porozumienia pomiędzy wspólnikami w sprawach finansowych spółki (np. podział zysku w spółce), prowadzenie działalności sprzecznej z interesami spółki (art. 56 K.s.h.).

Pisaliśmy na ten temat w artykule:

Spółka jawna: Kiedy sąd może rozwiązać spółkę jawną?

Kiedy nastąpi rozwiązanie spółki jawnej?

W przypadku, gdy ma miejsce jedno ze zdarzeń prawnych będących przyczyną rozwiązania spółki, spółka nie zostaje od razu rozwiązana. Z art. 67 K.s.h. rozwiązanie spółki poprzedzi jej likwidacja lub inny uzgodniony przez wspólników sposób zakończenia działalności spółki. Sposoby zakończenia działalności spółki zostaną omówione w kolejnych artykułach.

Podstawa prawna:

– art. 56 par. 1, art. 58 par. 1, art. 59, art. 61 – 62, art. 63 par. 1 i par. 3, art. 64 par. 1, art. 67 par. 1 Kodeksu spółek handlowych (tekst jedn. Dz.U. 2019. 505)

Objaśnienie:

[1] Ministerstwo Przedsiębiorczości, Uchwała o rozwiązaniu spółki bez przeprowadzania likwidacji – https://www.biznes.gov.pl/pl/publikacje/2478-podjecie-uchwaly-o-rozwiazaniu-spolki-bez-przeprowadzania-likwidacji (dostęp w dniu 16 lipca 2019 r.)

[2] prawo upadłościowe (p.u.) : Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (tekst jedn. Dz.U. 2019. 498)

[3] Tak uznał Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 19 listopada 2014 r., sygn. akt V ACa 675/13.

Stan prawny na dzień 16 lipca 2019 roku

Wanda Książek – współpracownik Portalu

Masz pytania związane z tematem artykułu, bądź chcesz skonsultować swój problem prawny z zakresu prawa lub podatków?